Müzenin Tarihçesi

            1983’te Prof. Dr. Nil Sarı Deontoloji ve Tıp Tarihi Ana Bilim Dalı başkanı olduğu tarihten bu yana, Fakültemizin ana bilim dalları ve laboratuarları ile eczanesinden, çeşitli resmi hastanelerden; özel muayenehane ve eczanelerden; emekli doktor, diş hekimi, eczacı, hemşire ve ebelerden; vefat etmiş olan sağlık mensuplarının ailelerinden; sahaflardan ve eski eser satan dükkânlardan tarihi malzeme çok kere bağış, bazen de satın alma yoluyla toplandı. Toplanan malzemeyi sergilemek amacıyla özel sektörden sağlanan destek ile Cerrahpaşa Tıp Fakültesi Tıp Tarihi ve Deontoloji Ana Bilim Dalının boş olan müze salonuna teşhir dolapları yaptırıldı. Prof. Dr. Nil Sarı’nın kurucusu olduğu bu ilk müze 20 Mayıs 1985 tarihinde dönemin Dekanı Prof. Dr. Şefik Kayahan tarafından “Tıp ve Eczacılık Tarihi Müzesi” olarak resmen açıldı.

            Yıllar geçtikçe koleksiyon büyüdüğünden toplanan malzemenin önemli bir kısmı depolarda saklanmaya başlandı ve çok daha geniş yeni bir mekâna ihtiyaç doğdu. Bunun üzerine, İstanbul Üniversitesi eski Rektörü Prof. Dr. Kemal Alemdaroğlu ve Cerrahpaşa Tıp Fakültesi Dekanı Prof. Dr. Fikret Sipahioğlu döneminde fakültenin en eski binasını Tıp Müzesi olmak üzere tahsis edildi.  Fakültemiz Vakfı ve Döner Sermayesinin büyük desteği ile binanın ve malzemenin onarımı ve teşhir dolaplarının yapımı ve onarımı sağlandı. Cerrahpaşa Tıp Fakültesi mensupları tarihi binada yeniden kurulan Tıp Tarihi Müzesi ile geçmişlerine sahip çıkabilme fırsatını yakalayabildi.

            Müzenin yeniden kuruluş aşaması sırasında bağışlarda yeniden artma olmuştur. Haseki Hastanesi Farmakodinami ve Tedavi Kliniği hocası Prof. Dr. Akil Muhtar Özden döneminden kalan tarihi malzeme Farmakoloji Ana Bilim Dalı tarafından bağışlandı ve Deontoloji ve Tıp Tarihi Ana Bilim Dalı arşiv ve kütüphanesinde bulunan bazı kitap, fotoğraf ve belgelerin katılmasıyla müzenin koleksiyonu daha da zenginleşti. Müzenin açılışından sonra da bağışların süreceğine inanıyoruz.

            Bodrum katı 2005 yılında Prof. Dr. İrfan Papila dekanlığı döneminde onarılarak çağdaş depolama koşulları sağlandı. Yangın ve emniyet tedbirleri alındı.

            Binanın Tarihçesi

            1893’te İstanbul’da görülen kolera salgını sırasında İstanbul Belediyesi hastaları tedavi ve tecrit amacıyla Cerrahpaşa semtindeki Takiyeddin Paşa Konağı’nı Nisan 1894’e kadar geçici kolera hastanesi olarak kullandı.

            1909’da tamir edilen Konak 23 Temmuz 1910’da Cerrahpaşa Belediye Hastanesi olarak açıldı. Ahşap Konağın yerine 1911’de iki kagir bina yapılmaya başlandı ve 1915’te 150 yatakla hizmete açıldı. Müze olan bina Merkez Dairesi, diğeri Cerrahi Pavyonu olarak yapılmıştı. Merkez dairesinin ilk katı poliklinik, ikinci katı başhekimlik, laboratuar, eczane; Cerrahi Pavyonun ilk katı dahiliye, göz, kulak; ikinci katı cerrahi servis ve ameliyathanesine ayrılmıştı.

            1933’te İstanbul Üniversitesi Tıp Fakültesi klinikleri beş hastaneye bölüştürülmesiyle Fakültenin Cerrahi, Birinci Dahiliye ve Göz Klinikleri Cerrahpaşa Hastanesine taşındığında, müze binası merkez bina olarak hizmetini sürdürdü.

            Cerrahpaşa Hastanesi adını, III. Murat ve III. Selim zamanı saray cerrahlarından olup, sadrazamlığa kadar yükselen Cerrah Mehmet Paşa’nın yaptırdığı külliyeden almaktadır.

            Kuruluş Amacı

Cerrahpaşa Tıp Fakültesi’nin en eski binasının Tıp Müzesi olarak tahsis edilip düzenlenmesi ile, Üniversite ve Fakülte mensupları için olduğu kadar İstanbullular için de bir bilgi kaynağı ve eğitim alanı oluşmuştur. Türk tıbbının gelişimini alet, fotoğraf, resim ve belge vb. somut örneklerle genç kuşaklara aktarmak, tıp camiasının tarihiyle bağlarını pekiştirmek, Türk tıbbına hizmet verenleri anmak ve aynı zamanda tarihi malzemeyi resmi bir çatı altında korumak başlıca amaçlarımızdır. Müzede sergilenen tarihi malzeme kendi alanında Türkiye’deki en zengin koleksiyondur.

            Sergilenen Eserler

           Müzede sergilenen eserlerin çoğu geç Osmanlı dönemi ve erken Cumhuriyet dönemine aittir. Malzeme büyük çeşitlilik göstermektedir.

           Giriş katında, sağdaki birleştirilmiş iki odada Türk tıp tarihine ait el yazmaları ve eski bitki kitaplarından kopya edilen bitki resimleri yer alır. Solda ki odalarda Osmanlı ve Selçuklu minyatürlerinin kopyaları ile oluşturulmuş Türk tıp tarihi izlenebilir. Sağdaki en son oda çalışma odası;  soldaki en son oda ise sergilemenin dönüşümlü yapılması amacıyla, arşiv ve eski kitap koleksiyonu olarak düzenlenmiştir. Ayrıca, günümüz Türk hekimlerinin resim sergileri giriş katında koridorda düzenlenmektedir.

         Orta kat tıp eğitimi ile tanı ve araştırma amacıyla kullanılan cihaz, alet ve araçlarına ayrılmıştır. Bu malzemenin kullanıldığı döneme ait eğitim, araştırma ve tanı laboratuarlarını gösteren tarihi fotoğraf ve çizimler de sergilenmektedir.  

         Üst katta sağdaki salonda ilaçla tedavi, soldaki salonda cerrahi tedaviye ait malzeme; sağ odada portreler, sol odada fermanlar sergilenmekte; ayrıca her iki odada doktorlara verilen nişan, kokart ve rozetler sergilenmektedir.

         Her iki katta sunulan posterler sergilenen malzemenin kullanıldığı döneme ve ilgili kişi ve kurumlara ait bilgi vermekte ve işlenen her bir konu, dönemine ait fotoğraf ve belgelerle beslenmektedir.