Hırka-i Şerif

16.06.2019

Hırka-i Şerif'in Veysel Karani Hazretlerine İntikali

Hz.Muhammed (s.a.v.), dünya gözü ile göremediği Üveys'in, gösterdiği sadakat, muhabbet ve bağlılığa karşılık hırkasını çıkararak Veysel Karanî'ye hediye edilmesini Hz.Ömer (r.a.) ve Hz.Ali'ye (r.a.) vasiyet buyurmuşlardır.

Hz.Muhammed'in (s.a.v.) vefatından sonra, Hz.Ömer (r.a.) ve Hz.Ali (r.a.) Resûlullah'ın bildirdiği alametlere göre Üveys'i araştırmışlar, gerek Yemen ve gerekse Kûfe civarından Medine'ye gelen bütün kafilelere onu tanıyıp tanımadıklarını sormuşlardır. Ancak gizliliği çok şöhreti de az olduğundan onu tanıyan kimse çıkmamıştır.

Hz.Ömer (r.a.) ve Hz.Ali (r.a.) Kûfe'ye geldiklerinde, Hz.Ömer (r.a.) hutbe esnasında:
"Ey Necid'liler, kalkınız" dedi, kalktılar.
"Aranızda Karen köyünden kimse var mıdır? dedi.
"Evet" dediler.
Birkaç kişiyi ona gönderdiler. Hz.Ömer (r.a.), onlara Veysel Karanî'yi sordu. "Biliyoruz o, sizin bildiğiniz gibi biri değildir. Divanedir, insanlarla pek görüşmez" dediler.
Hz.Ömer (r.a.) "Onu arıyorum, nerededir?" buyurdu.
"Arne Vadisinde develerimize çobanlık yapmaktadır, biz de karşılığında ona akşam yemeği veririz, saçı-sakalı karışıktır, şehirlere gelmez, kimse ile sohbet etmez. İnsanların yediğini yemez, üzüntü ve neşe bilmez, insanlar gülünce, o ağlar, insanlar ağlayınca o güler." dediler.
"Onu arıyorum" dedi, Hz.Ömer (r.a.) ve Hz.Ali (r.a.) ile onun olduğu yere gittiler. Veysel Karanî'yi namaz kılarken buldular. Karşılaştıkları perişan ve pejmürde kılıklı dervişin Üveys olduğuna inanamadılar. Ancak develeri onun yanından ayrılmıyor, çevresinde duruyorlardı. Allah develerini gütmesi için bir melek vazifelendirmişti. Namazı bitirip selam verince, Hz.Ömer (r.a.) kalktı ve selam verdi, Üveys selamı aldı. Hz.Ömer (r.a.),
"İsmin nedir?"diye sordu.
"Abdullah, yani Allah'ın kulu" dedi.
"Hepimiz Allah'ın kuluyuz, esas ismin nedir?” diye sordu.
"Üveys" dedi.
"Sağ elini göster" dedi, Üveys gösterdi.
Hz.Ömer (r.a.) "Peygamber Efendimiz size selam etti, mübarek hırkalarını gönderip; alıp giysin ümmetime de dua etsin diye vasiyet buyurdu" dedi.
"Ya Ömer! Ben zayıf, aciz ve günahkar bir kulum. Dikkat buyur, bu vasiyet başkasına ait olmasın?" deyince, Hz.Ömer (r.a.):
"Hayır ya Üveys, aradığım kişi sensin. Peygamber Efendimiz senin vasfını belirtti." cevabını verdi. Bunun üzerine Veysel Karani Hırka-i Şerif'i hürmetle aldı, öptü, kokladı, yüzüne gözüne sürdü ve ardından;
"Siz burada bekleyin" diyerek yanlarından ayrıldı. Biraz ileride hırkayı hürmetle yere bırakıp, şükür secdesi için yüzünü yere koydu. Hak Teala Hazretlerine şöyle duada bulundu:

“Ya Rabbi! Sevgili Peygamber Efendimiz, ben fakir, aciz kuluna Hz.Ömer (r.a.) ve Hz.Ali (r.a.) Efendilerimizle Hırka-i Şerif’lerini göndermiş” diyerek günahkar olan bütün Müslümanların affı için dua etti. Bir çok günahkar Müslüman’ın affolunduğu bildirilince, mübarek Hırka-i Şerif’i hürmetle giydiler.

Sevgili Peygamberimiz; “Onun şefaati sayesinde Rabia ve Mudar kabilelerinin adedi kadar insanlar cennete girecektir” buyurmuşlardır.
Kısacası; Hz.Ömer (r.a.) ve Hz.Ali (r.a.) Efendilerimiz Veysel Karanî Hazretlerini araştırıp soruşturmuşlar, onu bularak mübarek emaneti kendisine teslim etmişlerdir. Ayrıca Peygamberimizin kendilerine tavsiyesine uyarak onun hayır duasını almışlardır.

Veysel Karanî Hazretleri hayatı boyunca bu mübarek hırkayı gayet itina ile korumuştur.

Hırka-i Şerif’in İstanbul’a Geliş Serüveni
Veysel Karanî, Hz. Muhammed’in (s.a.v.) kendisine hediye ettiği hırkayı hayatı boyunca itina ile muhafaza etmiş, hiç evlenmediği için de vefatından sonra Hırka-i Şerif, kardeşi Şehabettin Sühreverdi El-Üveysi’ye intikal etmiştir. İşte Veysel Karanî Hazretlerinin soyu, bu zatın evlatlarından çoğalmıştır. Mübarek Hırka-i Şerif de, yine bu sülale vasıtasıyla, bugün muhafaza edildiği makama kadar getirilmiştir.

HIRKA-İ ŞERİF'İN BATI ANADOLU'YA GÖTÜRÜLMESİ
Üveys Ailesinin, Irak ve Güneydoğu Anadolu Bölgesinde ikamet ettiği dönemlerde burada sık sık meydana gelen çarpışmalar yüzünden huzuru kaçmış, Ziver el-Üveysi zamanında - kesin olarak bilinmeyen bir tarihte - Kuşadası’na göç edip burada Hacı Lolo mahalline yerleşmişlerdir. Uzun müddet ziraatla meşgul olmuş ve aşiret halinde yaşamışlardır. Ellerinde Hazreti Muhammed’in (s.a.v.) hırkasının bulunması sebebiyle aileye karşı daima saygı gösterilmiş ve Üveysiler o bölgede dini bir önem kazanmıştır. Bu sülaleden bir çok müderris yetişmiş ve senelerce irşat görevine devam etmişler hatta Fatih ve Ayasofya dersiamlıklarında da bulunmuşlardır.

HIRKA-İ ŞERİF'İN İSTANBUL'A GETİRİLMESİ
Daha sonra I.Ahmet’in fermanıyla aile, 1611 tarihinde İstanbul’a gelmiş ve reisleri olan Şükrullah el-Üveysi’nin Fatih civarında Yavuzselim’de kiraladığı evde İstanbul halkının Hırka-i Şerif’i ziyaret etmesi sağlanmıştır.

Hırka-i Şerif Muhafız Aile Şeceresi
Şehabettin el-Üveysi
Tacettin el-Üveysi
Mahmut Şemsettin el-Üveysi
Ziver el-Üveysi
Musa el-Üveysi
Şefik Ebu’l Türab el-Üveysi
Abdullah Cafer el-Üveysi
İshak el-Üveysi
Ali Basri el-Üveysi
Ahmet el- Üveysi
Muhammed el- Üveysi
Muhammed Takuyyiddin el-Üveysi
Esseyyidü’ş Şeyh Nureddin el-Üveysi
İzzeddin el-Üveysi
Eb’ul Kasım el-Üveysi
Muhyiddin el-Üveysi
Şükrullah el-Üveysi
İbrahim el-Üveysi
Ahmed el-Üveysi
Abdullah Necmeddin el-Üveysi
Burhaneddin Ebu’l Cemal el-Üveysi
Esseyyidü’l Cemaleddin el-Üveysi
İbrahim el-Üveysi
Eb’ul Maruf el-Üveysi
Ebu Bekir el-Üveysi
Muhammed el-Üveysi
İbrahim el-Üveysi
Muhyiddin el-Üveysi
Said Sadullah el-Üveysi
Abdus’selam el Osman el-Üveysi
Nureddin el-Üveysi
Azizü’l Mısri el-Üveysi
Abdu’l Gani el-Üveysi
Muhammed Mekki el-Üveysi
Ali Osman el-Üeysi
Mustafa el-Üveysi
Osman el-Üveysi
Abdullah el-Üveysi
Muhammed el-Üveysi
Muhammed Arif el-Üveysi
Osman Fırat el-Üveysi
Abdullah el-Üveysi
Ahmet Hamdi el-Üveysi
Muhammed Arif el-Üveysi
Osman Nureddin el-Üveysi
Abdullah Aziz el-Üveysi
Ahmed Nureddin el-Üveysi
Mahmud Şehabeddin el-Üveysi
Mahmud Şükrullah el-Üveysi
Mustafa Necib el-Üveysi
Necip el-Üveysi
Muhammed Tevfik el-Üveysi
Ahmed Veysiddin el-Üveysi
Mahmud Şehabeddin el-Üveysi
Haşim Köprülü (Üveysi) –Nuriye Köprülü
Dr.Gülsen İzbek
Gülden Samir
Gülay Köprülü
Barış Samir

İlk Ziyaretgâh
Hırka-i Şerif’in, ilk defa muayyen bir mekanda ziyaret ettirilmesine 1780 tarihinde başlanılmıştır. Zamanın Müslümanlar ve gayrimüslimler tarafından da çok sevilen Hükümdarı I. Abdülhamit, günümüzde camii avlusunda bulunan ve tek odadan müteşekkil olan yapıyı inşa ettirerek, burasını Hırka-i Şerif'in muhafaza ve ziyaretine tahsis eylemiştir.

Ziyaretler zamanla yoğunlaşınca bu ziyaretgâh 1811 yılında dönemin padişahı Sultan Mahmud-ı Adlî tarafından yeniden inşa ettirilerek, etrafındaki bina ve arsalar istimlak edilmek suretiyle etrafı genişletilmiş ve böylece ziyaretlerdeki izdiham da bertaraf edilmiştir.

Bazı kaynaklarda Sadrazam Çorlulu Ali Paşa’nın da Hırka-i Şerif'in muhafazası için aynı yerde bir başka oda ve bu odanın bitişiğine de imaret ile çeşme yaptırdığı belirtilmektedir. Bu yapılardan günümüze sadece çeşme ulaşmıştır.
İstanbul’a yerleşen Üveysilerin Hırka-i Şerif’i önce ikametgâhlarında, XVIII. Yüzyılın başlarından itibaren de Sadrazam Çorlulu Ali Paşa’nın inşa ettirdiği odada Ramazan aylarında ziyarete açtıkları bilinmektedir.

I. Abdülhamit 1780 yılında günümüzde caminin kuzeyinde kalan ve avlu sınırı yakınında bulunan küçük hücreyi inşa ettirmiştir. Hırka-i Şerif Dairesi veya Eski Hırka-i Şerif Odası olarak anılan bu hücre II. Mahmut tarafından 1812 yenilenmiş olup, Hırka-i Şerif Caminin tamamlanmasına kadar kullanılmıştır.

Bu oda küçük boyutlu, dikdörtgen planlı, fevkani ve tekne tonoz örtülü bir yapıdır. Osmanlı devri kütüphanelerinde olduğu gibi burada da Hırka-i Şerif’in muhafaza edildiği oda, havalandırma bodrumu üzerine yapılarak hırkayı zemin rutubetinden koruma amacı güdülmüştür. Eyvan niteliğinde ve beşik tonoz örtülü bir nitelikte olan bodrum avlunun güney bölümüne yuvarlak bir kemerle açılmakta, bu açıklık demir parmaklıklarla donatılmış bulunmaktadır.

Dışarıdan sıvalı olan duvarlar içeriden barok üsluptadır ve mavi-beyaz renkli Kütahya Çinileriyle kaplıdır.

Basık kubbeli olan bu yapının mihrabı kalemişi ve çinilerle bezenmiştir.

Yapıyı içerden çevreleyen kuşak yazısı hat sanat tarihimizde ta'lik yazısının en güzel örneklerini veren Mehmed Esad Yesari tarafından 1192 (1778) yılında yazılmıştır.

Güney cephesinde, dikdörtgen açıklıklı iki pencere arasına Cumhuriyet döneminde konmuş olan ve Üveys el-Karanî’nin kimliğiyle Hırka-i Şerif’in tarihçesini açıklayan Latin harfli kitabenin tepesinde Sultan Abdulmecid’in tuğrası bulunur.

Giriş kapısı üzerinde ve cephe duvarında da kitabesi bulunan bu yapının, kıble sağ duvarındaki ta'lik kitabe yazısı Hırka-i Şerif Şeyhlerinden Mahmud Şehabeddin'in usta kaleminden çıkmıştır. Batı cephesindeki bu kitabede II..Mahmud tarafından 1812 yılında yenilendiği belgelenmektedir. II. Mahmud tuğrası “S” ve “C” kıvrımlarıyla kuşatılmış beyzi bir madalyon içinde kitabeyi taçlandırmaktadır. Kitabenin, “Oldu bala cilvegah-ı hırka-i mahbub-i Hak” mısraıyla son bulan manzum metni Enderunlu Vasıf’a aitken, celi ta’lik hattı ise Yesari Mehmed Esad Efendi’nin en başarılı öğrencilerinden olan Mahmud Şehabeddin Efendi tarafından yazılmıştır. Hattat tek eseri olan bu kitabede kendisini “hırka-i nebinin hadimi” olarak tanıtmaktadır.

Ziyaret Saatleri ve Tarihi

Hırka-i Şerif günümüzde, Ramazan ayının ilk Cuma günü saat 10.00’da resmi törenle ziyarete açılmaktadır. Bu törenin ardından vatandaşlarımızın ziyareti başlamaktadır.

Misafirlerimiz, Ramazan ayının ilk Cuma gününden arefe günü ikindi namazı sonrasına kadar –hafta sonu da dahil- ziyaretlerini gerçekleştirebilirler.

Hırka-i Şerif ziyareti, arefe günü ikindi namazını müteakip Hırka Dairesinde yapılan dini törenle son bulmaktadır.

http://www.hirkaiserifvakfi.com/TR/632/Hirka-i-Serif.aspx

Teknik olarak web sitemizde kullanılan çerez türleri aşağıdaki tabloda gösterilmektedir.

Valilikler

Hırka-i Şerif