Hafız Ahmet Paşa Camii
HAFIZ AHMET PAŞA CAMİİ
(Hâfıziye Camii)
Fatih Camii yakınında, Ali Kuşçu Mahallesinde, Fatih Caddesi üzerinde 39 numarada yer almaktadır.
Cami, IV. Murad'ın Sadâret Kaymakamı ve Sadrâzamı Hafız Ahmed Paşa tarafından H.1004/M.1595 yılında Medrese, türbe, Dârü'l-Kurra ve Sebille birlikte külliye şeklinde yaptırılmıştır. Hafız Paşa, Sebilin yanındaki hazîrede medfûndur1. Hadîka'da ana kapı üzerinde bir tarih kitabesi bulunduğunu kaydetmektedir2.Kitabe şöyledir:
"Mukteda-yı vüzera Hazreti hafız Paşa,
Yesserallahu lehu ma yetemenna ve yeşa,
Çar rükni hesenat olmağiçün yaptırdı,
Cami ve medrese ve çeşme ve darü'l-kurra,
Dem-be-dem ab-ı sebilin içer ibn-i sebil,
Selsebil ırmağının zevkin olurlar güya,
Eyledi çünki o ali-himem a'la hasenat,
Enamallahu aleyhi'd-dereat'ül-ulya,
Ulemaü fudala macma'ıdır her tarafı,
Olıcak böyle mahallinde gerek öyle bina,
Hafızıyye anın oldı alem ve tarihi,
Gam değil müddet-i ömrile olunur ihsa". 1004(1995/1996)
Bir gece Ahmed Paşa rüyasında Fatih'i görür, "Niçin benim camimin yanında bir cami yaptırarak, cemâatimi aldın" diye Hafız Paşa'yı azarlayarak boynunu vurdurur. Ahmed Paşa uyanır uyanmaz rüyasını tabir ettirir. Sonra rüyasının aslı çıkar. Yetmiş gün sonra Hafız Paşa ölür. Mezara gömülürken lahdi kenarından bir taş yuvarlanıp Hafız Paşa'nın başını kılıç gibi keser. Bu herkesin dilinde söylenir, meşhurdur3.
Külliye; 1648 depreminde ve 1782 yangınında hasara uğramış ve çok değişik tarihlerde de tamirler görmüştur. Özellikle 1918 Cibali yangınında harap olmuş, 14 adet medrese odasının dışında kalan bütün bölümleri yıkılmış, duvarların bir bölümü ayakta kalabilmiştir. Tuğla örgülü olan medrese hücreleri, bir ara İsanbul Vakıflar Bölge Müdürlüğü tarafından teberrükât deposu olarak kullanılmıştır.
1976 yılında Vakıflar Müdürlüğü'nce kısmen tamir edilmiş ise de ibadete açılamamıştır.
Ancak 1990 yılı içinde yeni kurulmuş olan Selâm Vakfı'nca cami ve minarenin tâmiratına başlanabilmiş, 1991 yılında ibâdete açılarak Kadir gecesinde ilk teravih namazı kılınmıştır.
Camiye üç bölümlü son cemaat yerinden girilmektedir. Caminin ortasında kare bir yer, bu yerin iki tarafında da daha küçük kare şeklinde iki yer daha bulunmakta olup aralarındaki irtibat taş kapılarla sağlanmaktadır. Üç mekânın üstü kubbeli olan camı tamamen kesme taştan yapılmıştır.Yan yerlerde altta dikdörtgen, üstte sivri kemerli, orta yerin güney ve kuzey duvarlarında ikişer adet dikdörtgen pencere bulunmaktadır. Mihrabı, minberi gibi zarif görümlü olup şeker mermerden mukarnaslı olarak yapılmıştır. Minberin korkuluklarında geometrik süslemeler mevcuttur. Bütün duvarları yerden yarım metre kadar ahşap lambri ile kaplanmıştır. Kuzeybatı köşesinde yer alan minare son yıllarda kesme taştan yeniden tek şerefeli olarak yapılmıştır. Şerefesinin alt kısmı mukarnaslı olup geometrik şekilleri vardır. Caminin çevresinde 14 adet oda bulunmaktadır. 2014 tarihinde vakıflar İdaresince odalar tamir görmüştür. Odalarda ise, iki dolap nişi ve 1 ocak nişi bulunmaktadır. Odaların üzerleri kubbelerle örtülüdür. Köşede tonozlu koridorla geçilen tuvaletler bulunur.Odaların önünde 12 birimli revak mevcuttur.
İki katlı olan Darülkurra ise, caminin kuzey doğusunda yer almaktadır. Alt katında kare planlı bir mekân vardır.Üst katının üzeri iki büyük ve bir küçük kubbe ile örtülüdür.
Türbe, caminin güneydoğu köşesinde, sebilin arkasında bulunmaktadır.Üzeri kubbeli olup Hafız Ahmed Paşa'ya aittir.Sebil ise,türbeye bitişik olarak yapılmış fakat bugün mevcut değildir.
1.Hadîka c.l, s.87;T.Öz, İst.Câmileri c.l, s.66;İst. Kültür ve S. Ansiklopedisi, c.IV, s. 1872.
2.Hadîka c.l, s.88.
3.Y.Y. Demircanlı, E.Ç.Seyahatnâmesi s. 106.
