Aşık Paşa Hüseyin Ağa Camii
AŞIK PAŞA HÜSEYİN AĞA CAMİİ
(Hüseyin Ağa Camii)
Fatih; Yavuz Sultan Selim Mahallesi, Karadeniz Caddesi, Şair Baki Sokağı, Umurbey aralığı numara 2'de bulunmaktadır. Camiin bulunduğu muhit Âşık Paşa diye anılır. Bu cami, Âşık Paşa ahfadından "Târih-i Âl-i Osman" müellifi Derviş Ahmed Âşıkî tarafından sevabını ceddinin ruhuna ithaf maksadıyla yaptırılmıştır1.
İnşâ tarihi kesin olarak bilinmemektedir. İstanbul Vakıfları tahrîr Defteri bu yapıya geniş yer ayırmış olup, mahallesi ve vakıfları bulunduğunu bildirmiştir2.
Cami, kesme taşla inşâ edilmiş olup kareye yakın plânlıdır. Sağında bulunan minaresi de bir kemerle camiye bağlı olup3 kubbe kasnağı seviyesine kadar devam eden kalın bir kaide üzerinden yükselmekte ve camiden dışarı taşmaktadır4.
Cami 12x12 metrelik bir alanı kaplar. Avlusu 231 m2'dir. Çapı 8 m. olan kubbe, sekiz köşeli sağır bir kasnağa dayanır. Son cemâat yerinin dört sütuna oturan dörder metre kutrunda iki kubbe, ayrıca ortasında beşikörtülü kubbesinin evvelce var olduğu anlaşılmaktadır.
Mihrabı alçı, minber ve kürsüsü ahşaptır. İlk minberini Kanunî devri devlet adamlarından Nişancı Mehmed Bey koydurmuştur5. Kıble duvarında İsmi Celâl ve İsmi Nebî yazılı iki adet müzeyyen pencere vardır.
Evliya Çelebi Seyahatnamesinde, Âşık Paşa Câmii'nin ziyaret yeri olduğunu, hazîresinde Şeyh Mehmed Taşköprüzâde ile yüzelli kadar muteber kitap yazmış Niksârîzâde Mustafa Efendi gibi birçok zevatın medfûn bulunduklarını yazar6.
1782 yılındaki yangında büyük zarar gören cami, 18. yüzyılda Dârüssaâde Ağalarından Hüseyin Ağa tarafından yeni baştan ihya edildiğinden bu isimle de anılır. Cami 1918 Cibalı yangınında yanmış veVakıflar İdaresince onarılmıştır.
Son cemâat yerinin solunda bulunan kabrinin kitabesi H.1198/M.1783 tarihlidir. Camiin giriş kapısıüzerindeki kitabe tarihinden de anlaşılacağı üzere Hüseyin Ağa'nın tamiri sırasında konulmuş "Selâmün Aleyküm tıbtüm fedhulûhâ hâlidîn" âyeti kerimesi yazılıdır7.
Derviş Ahmed Âşıkî'nin türbesi mihrabın önündedir. Biri büyük, diğeri küçük iki kısımdan oluşmaktadır. Vefatına tarih düşürülmüştür. Bu tarihin "Nükteşinas" olduğu kaynaklarda belirtilmiştir. Bu tarihten de, H.886/M.1481 tarihinde vefat etiği anlaşılmaktadır. Camiin karşısında Âşık Paşazâde'nin damadı olan H.929/M. 1522-23'de vefat eden Seyyid Velayeti Efendi ile evlad ve ahfadının medfûn bulundukları türbe vardır8. Etrafı kesme taştan, geniş pencereli ihata duvarı ile çevrilmiştir. Bir de istifade edilemeyen kuyusu vardır.
Caminin sağında, Seyyid Velayeti Efendi'nin yaptırdığı Âşıkpaşa Tekkesi ve Mescidi bulunup kız Kur'ân Kursu olarak değerlendirilmektedir.
Caminin sokak duvarı üzerinde, yine kesme ve yontma taştan yapılmış bir çeşme vardır ki, XVI. asır çeşmelerinin en güzel örneklerindendir9. Cami, 1971 ve 2007 yıllarında Vakıflar İdaresi tarafından yeniden restorasyondan geçirilmiştir.
1.Hadîka,c.l, s.153.
2.Ö.L.Barkan, E.H.Ayverdı. İ.V.T.D. s.273.
3.Y.Y.Demircanh, E.Ç. Seyahatnamesi s.32.
4.İst.Kültür ve S.Ansiklopedisi c.II, s. 803-804.
5.T.Öz, lst.Camileri,c.l, s.24.
6.Y.Y. Demircanlı E.Ç. Seyahatnamesi s.32.
7.İst.Ansiklopedisi c.II. s.1150.
8.S.Ünver İst. M.Ask. ve Ş. alanlar, s.10l.
9.İst. Ansiklopedisi c.II, s.1150.
